Opleiding

De BelRAI-experten van de Federale overheid (FOD) en de deelstaten werken samen aan een gemeenschappelijk opleidings- en certificeringstraject voor BelRAI. Volgens het train de trainer principe leiden BelRAI-experten zorgverleners op tot BelRAI-trainers. Het is de bedoeling dat een BelRAI-trainer na het volgen van de opleiding BelRAI kan toepassen in de praktijk, (blijvend) expertise opbouwt over BelRAI en in staat is om een correct en betrouwbaar gebruik van de instrumenten aan te leren aan collega-zorgverleners.

De trainersopleiding beoogt een kwaliteitsvol, wetenschappelijk gefundeerd en uniform gebruik van BelRAI over organisaties en sectoren heen te bewerkstelligen. Tijdens de opleiding worden de deelnemers geïnformeerd over de te vervullen randvoorwaarden met betrekking tot software, informatiebeveiliging en toegangsrechten voor zorgorganisaties die BelRAI in hun werking willen implementeren.

De trainersopleiding, opgebouwd uit verschillende modules, bestaat uit meerdere opleidingsdagen. Nadien worden intervisiemomenten georganiseerd waarin specifieke vragen van de trainers aangaande (het gebruik van) BelRAI beantwoord worden en verdere expertise wordt opgebouwd door middel van casusbesprekingen en uitwisseling van 'best practices'.

Het Kwaliteitscentrum voor Diagnostiek ontwikkelt, in nauw overleg met de FOD, train de trainer opleidingen specifiek voor de zorgorganisaties verbonden aan de Vlaamse sociale bescherming. In een eerste fase zal het Kwaliteitscentrum BelRAI-Screener opleidingen organiseren voor de diensten voor gezinszorg, de diensten maatschappelijk werk van het ziekenfonds, de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn en de Welzijnsverenigingen die indicatiestellingen uitvoeren. In een volgende fase worden gelijkaardige trajecten opgezet voor BelRAI-LTCF (doelgroep residentiële ouderenzorg) en BelRAI-Home Care en BelRAI-Sociaal Supplement (doelgroep thuiszorg).

Zorgorganisaties die niet verbonden zijn aan de Vlaamse sociale bescherming kunnen voor een trainersopleiding terecht bij de Federale overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (FOD VVVL). De algemene BelRAI train de trainer opleidingen van de FOD VVVL, staan open voor alle zorgactoren die BelRAI trainer willen worden.

Toegangsbeheer, zorgrelaties, privacy en Circle of Trust

Alle BelRAI-inschalingen worden bijgehouden in de Federale en/of Vlaamse databank, waar zorgverleners en -organisaties onder bepaalde voorwaarden toegang tot hebben (en dus BelRAI gegevens kunnen raadplegen):

• Gezondheidszorgberoepen

  • Alle zorgverleners die vallen onder de toepassing van de gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen (voorheen KB 78) en een therapeutische relatie hebben met de persoon met een zorgbehoefte, hebben toegang tot de BelRAI gegevens van die persoon.

  • Deze zorgactoren zijn opgenomen in Cobrha (een databank die alle erkende zorgvoorzieningen en zorgverstrekkers in België bevat).

• Welzijnsactoren en andere

  • Op Vlaams niveau werden bijkomende gebruikers wettelijk vastgelegd die onder dezelfde voorwaarden toegang hebben tot de BelRAI databank:

    - Zorgkasmedewerkers en indicatiestellers van de diensten maatschappelijk werk van het ziekenfonds

    - Begeleidende personeelsleden van de diensten voor gezinszorg

    - OCMW’s en Welzijnsverenigingen

  • De volledige lijst van bijkomende gebruikers kan geraadpleegd worden in de beraadslaging.

Een therapeutische of zorgrelatie hebben met de persoon met een zorgbehoefte is essentieel om een BelRAI beoordeling te kunnen consulteren. Afhankelijk van de toepassing die gebruikt wordt, Federaal of Vlaams, zijn er verschillende methodes om deze relatie aan te tonen of te creëren.

• Bij gebruik van de BelRAI 2.0 webapplicatie van de Federale overheidsdienst kan de therapeutische of zorgrelatie met de persoon met een zorgbehoefte aangetoond of gecreëerd worden:

  • indien de therapeutische relatie erkend wordt door eHealth, bijvoorbeeld voor houders van het Globaal Medisch Dossier

  • OF indien de persoon opgenomen is in de zorginstelling

  • OF indien het rijksregisternummer van de persoon ingegeven wordt in de applicatie

  • OF door de relatie manueel aan te maken door de persoon zelf of door de zorgverlener op 'Mijngezondheid'.
    

• Bij gebruik van de Vlaamse BelRAI webapplicatie kan de zorgrelatie aangetoond of gecreëerd worden door de zorgverlener of door de zorgorganisatie voor een bepaalde tijd:

  • door een overeenkomst te sluiten met de persoon met een zorgbehoefte (= wanneer deze persoon beroep doet op de dienstverlening van de organisatie)

    • de relatie blijft bestaan voor de duurtijd van de overeenkomst

  • OF door als zorgverlener de elektronische identiteitskaart van de persoon met een zorgbehoefte in te lezen

    • de relatie blijft bestaan gedurende 24 maanden

  • OF door als zorgverlener telefonisch contact op te nemen met de persoon met een zorgbehoefte en het rijksregisternummer en het eID-nummer van de persoon te bevragen

    • de relatie blijft bestaan gedurende één maand

Deze zorgrelatie moet geregistreerd worden in de per sector vastgelegde authentieke bron of gegevensbank zoals:

• Databank van NIC (ziekenfondsen)

• Zorgrelatiedatabank van eHealth

• Zorgrelatiedatabank van de POD Maatschappelijke Integratie

Afhankelijk van de organisatie waarin je werkt, wordt deze zorgrelatie automatisch gecreëerd bij de start van de hulpverlening, of moet de zorgrelatie manueel aangemaakt worden.

Het bestaan van een zorg- of therapeutische relatie met de persoon met een zorgbehoefte betekent niet automatisch een toelating om BelRAI gegevens te delen met zorgverleners van een externe organisatie. Voor het elektronisch delen van gezondheidsgegevens (waaronder BelRAI beoordelingen) met zorgverleners van een andere organisatie is een geïnformeerde toestemming (of informed consent) nodig van de persoon met een zorgbehoefte.
Wanneer een persoon met een zorgbehoefte instemt met het principe van het beveiligd delen van gezondheidsgegevens, dan kan hij/zij de toestemming registreren:

• via 'Mijn gezondheid'

• OF via een zorgverlener (bijv. huisarts, thuisverpleegkundige), ziekenfonds of de opnamedienst van het ziekenhuis.

Daarnaast zijn medewerkers die toegang hebben tot gezondheidsgegevens gebonden aan het beroepsgeheim en de algemene verordening gegevensbescherming (GDPR). Ze moeten het vertrouwelijke en gevoelige karakter van de gegevens dus respecteren.

Indien je als organisatie ervoor kiest om de Federale of Vlaamse webtoepassing te koppelen of integreren met jouw eigen software, dien je de Circle of Trust (COT) voorwaarden te respecteren. Deze voorwaarden werden uitgewerkt door het eHealth-platform. De meeste voorwaarden zijn ook noodzakelijk in het kader van GDPR.

De Circle of Trust bepaalt dat organisaties zelf instaan voor de identificatie en authenticatie van de medewerkers, de verificatie van de werkrelatie met de medewerker en de verificatie van de zorgrelatie tussen de medewerker en de persoon met een zorgbehoefte. Concreet betekent dit dat organisaties zelf instaan voor het toegangsbeheer van medewerkers, en bijvoorbeeld voor nieuwe of vertrekkende medewerkers rechten dienen toe te kennen of in te trekken. Organisaties houden zelf bij (‘loggen’) welke medewerkers wanneer en voor welke doeleinden toegang krijgen tot de gegevens van de persoon met een zorgbehoefte.

Indien een organisatie gebruikmaakt van de Vlaamse webtoepassing*, zonder koppeling of integratie met de eigen software, staat de overheid in voor de identificatie en authenticatie, de verificatie van de zorgrelatie tussen de zorgverlener en de persoon met een zorgbehoefte en het ‘loggen’ van wie wat heeft geconsulteerd. Dit op voorwaarde dat door de zorgvoorziening de medewerkers en de zorgrelaties werden geregistreerd via de door de overheid ter beschikking gestelde toepassingen.

*Momenteel is het softwarematig voor een zorgorganisatie (nog) niet mogelijk om gebruik te maken van de Federale webtoepassing zonder deze te integreren in de eigen software.

Software

BelRAI-inschalingen kunnen ingevuld en geraadpleegd worden via de Federale* of Vlaamse toepassing.

De Federale toepassing

De Federale overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (FOD VVVL) is beheerder van de BelRAI 2.0 centrale databank, de BelRAI 2.0 webapplicatie, de BelRAI webservice, de BelRAI Screener mobile browser en de BelRAI datawarehouse.

In het BelRAI Protocolakkoord staat beschreven dat alle BelRAI-inschalingen geëncrypteerd bewaard worden in de centrale BelRAI databank. De BelRAI datawarehouse is een databank waarin BelRAI gegevens gepseudonimiseerd bewaard worden zodat deze bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden voor wetenschappelijk onderzoek. Via de BelRAI Webservice kunnen, onder andere, BelRAI beoordelingen en resultaten uitgewisseld worden tussen de centrale Federale BelRAI databank en het Vlaams IT-Platform BelRAI.

Indien een organisatie ervoor kiest om de BelRAI webservice te integreren in de eigen software dienen de Circle of Trust voorwaarden gerespecteerd te worden. De BelRAI 2.0 webapplicatie* is de online toepassing van de FOD waarin BelRAI beoordelingen geraadpleegd en ingevuld kunnen worden. De webapplicatie heeft ook een demo-omgeving waar iedereen die BelRAI wil uitproberen toegang tot heeft. De BelRAI Screener mobile browser is een toepassing van de FOD om de BelRAI Screener offline te kunnen invullen. Meer informatie is terug te vinden op de BelRAI website van de FOD VVVL.

*Momenteel is het softwarematig voor een zorgorganisatie (nog) niet mogelijk om gebruik te maken van de Federale webtoepassing zonder deze te integreren in de eigen software.

Beraadslaging nr. 18/026 van 20 februari 2018, laatst gewijzigd op 3 maart 2020, heeft betrekking op de uitwisselingen van persoonsgegevens die de gezondheid betreffen tussen de betrokken zorgactoren en de database BelRAI 2.0 (webapplicatie, webservice en mobile) met tussenkomst van het e-healthplatform.

Beraadslaging nr. 18/121 van 6 november 2018 heeft betrekking op de mededeling van gepseudonimiseerde persoonsgegevens die de gezondheid betreffen door de FOD Volksgezondheid, via het platform healthdata.be, in het kader van de oprichting van het BelRAI-register voor wetenschappelijk onderzoek (datawarehouse BelRAI).

De Vlaamse toepassing

Het Departement Zorg ontwikkelt een Vlaams IT-Platform BelRAI en webapplicatie. De Vlaamse BelRAI webapplicatie kan zowel offline als online gebruikt worden door zorgorganisaties uit Vlaanderen en heeft een koppeling (via het Vlaams BelRAI Platform) met de Vlaamse sociale bescherming. In de toekomst komt er ook een koppeling tussen dit Vlaams Platform en het Digitaal Zorg- en Ondersteuningsplan (DZOP).

Het Vlaams IT-Platform BelRAI is eveneens een databank (zoals de Federale centrale databank), waarin BelRAI gegevens versleuteld worden bewaard en BelRAI resultaten worden berekend. De Vlaamse webapplicatie heeft ook een demo-omgeving waarin zorgverleners van de Vlaamse organisaties BelRAI kunnen uitproberen.

Er zijn momenteel 2 scenario’s beschikbaar om het Vlaams IT-Platform BelRAI te gebruiken:

• Scenario 1: De zorgorganisatie koppelt de eigen software (toegangs- en cliëntbeheersysteem) met het Vlaams IT-Platform BelRAI.

  • De organisatie dient te voldoen aan de Circle of Trust voorwaarden.

  • Het cliëntbeheersysteem of CRM-pakket van de organisatie wordt gekoppeld aan het Vlaams IT-Platform BelRAI.

  • De zorgrelatie tussen de organisatie en de persoon met een zorgbehoefte moet geregistreerd staan in de zorgrelatiedatabank

  • In het dossier van de persoon met een zorgbehoefte komt een link naar de BelRAI-inschalingen. Het invullen van een nieuwe inschaling gebeurt in de Vlaamse BelRAI webtoepassing.

• Scenario 2: De medewerkers van de zorgorganisatie maken rechtstreeks gebruik van de Vlaamse BelRAI webapplicatie, zonder koppeling met de eigen software.

  • Elke medewerker dient op voorhand geregistreerd te worden in het eHealth toegangsbeheersysteem.

  • Voor elke individuele medewerker moet manueel een zorgrelatie gecreëerd worden met elke individuele persoon met een zorgbehoefte in de eHealth zorgrelatiedatabank.

  • Medewerkers maken rechtstreeks gebruik van de BelRAI webtoepassing voor het opzoeken of invullen van een BelRAI-inschaling.